علی بن جعفر می گوید: از امام موسی بن جعفر علیه السلام پرسیدم درباره شخصی که در حال نماز است و شخصی به او سلام می کند، آیا می تواند جواب بدهد؟ حضرت فرمود: بلی، بگوید السلام علیک و با انگشت خود به سوی او اشاره کند.[1]
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمود:
السَّلَامُ تَطَوُّعٌ وَ الرَّدُّ فَرِیضَة[2]
سلام کردن مستحب و جواب آن واجب است.
محمد بن مسلم روایت می کند: خدمت امام باقر علیه السلام رسیدم در حالی که ایشان مشغول نماز بودند. گفتم: السلام علیک، ایشان فرمود: السلام علیک. گفتم: حال شما چطور است؟ ولی ایشان سکوت کردند.[3]
نکته هایی درباره سلام
1- انسان باید جواب سلام را چه در نماز یا در غیر نماز فوراً بگوید، و اگر عمداً یا از روی فراموشی جواب سلام را به قدری طول دهد که اگر جواب بگوید، جواب آن سلام حساب نشود چنانچه در نماز باشد نباید جواب بدهد و اگر در نماز نباشد، جواب دادن واجب نیست.[4]
2- باید جواب سلام را طوری بگوید که سلام کننده بشنود، ولی اگر سلام کننده ناشنوا باشد، چنانچه انسان به طور معمول جواب او را بدهد کافی است.[5]
3- اگر زن یا مرد نامحرم یا بچه ممیز، یعنی بچه ای که خوب و بد را می فهمد به نمازگزار سلام کند، نمازگزار باید جواب او را بدهد.[6]
4- اگر کسی به نمازگزار غلط سلام کند به طوری که سلام حساب نشود جواب او واجب نیست.[7]
5- جواب سلام کسی که از روی مسخره یا شوخی سلام می کند واجب نیست.[8]
6- اگر کسی به عده ای سلام کند، جواب سلام او بر همه آنان واجب است ولی اگر یکی از آنان جواب دهد کافی است.[9]
7- در پاسخ سلام در نماز، باید کلمه سلام مقدم باشد.[10]
پی نوشت ها
[1] . وسائل الشيعه، 20 جلدى، ج 4، ص 1266.
[2] . بحارالانوار، ج 75، ص 243.
[3] . الذكرى، شهيد اول، ص 218؛ محمد بن مسلم قال دخلت على ابي جعفر عليه السلام وهو في الصلوة فقلت السلام عليك فقال السلام عليك فقلت كيف اصبحت فسكت فلما انصرف قلت له ايرد السلام وهو في الصلوة فقال نعم.
[4] . توضيح المسائل مراجع، م 1138.
[5] . همان، م 1139.
[6] . همان، م 1141.
[7] . همان، م 1143.
[8] . توضيح المسائل مراجع، م 1144؛ عروة الوثقى، ج 2، ص 26؛ فرهنگ فقه، ج 4، ص 735.
[9] . همان، م 1145.
[10] . فرهنگ فقه، ج 4، ص 516.